ENG

Charakterystyka kolekcji

  • Tadashi Hashimoto, Bez tytu?u, 1998
  • Sylwester Ambroziak, Ofiara Izaaka, 1989
  • Janusz Ba?dyga, Uwaga granica, 1988
  • Miros?aw Ba?ka, Kain, 1987
  • Miros?aw Ba?ka, 190x45x80, 190x45x80, 130x45x80, 1987
  • Krzysztof Bednarski, Gest, 1979
  • Jan Berdyszak, Prze?roczysta VII C, 1972-1974
  • Jan Berdyszak, Prze?roczysta VII A, 1972-1974
  • Jerzy Bere?, Oko, 1983
  • Bo?enna Biskupska, Wytyczanie obrazu 01 - pojedy?czy modu?, 2000/2003
  • W?odzimierz Borowski, ZbiĂłr stojakowy, 1965
  • Marek Chlanda, Die Reise nach Jerusalem, 1985
  • Miros?aw Filonik, Hu?tawka, 1985
  • Kijewski & Kocur, Azja - ?askawe spojrzenie D?ingis-chana, 1999/2003
  • Grzegorz Klaman, Patrz?cy, 1986
  • Leszek Knaflewski, Domek, 1986
  • Grzegorz Kowalski, Walizki - kolekcja, 1986
  • Edward Krasi?ski, Dzida Wielka, 1964
  • Piotr Kurka, When you collect every tear, you can build a nice pet, if your life is long enought, 19
  • Natalia LL, Banan, 1974
  • Maria Pini?ska-Bere?, Ksi??niczka Z, 1987
  • Adam Rzepecki, Motorem mojej sztuki jest SHL-ka, 1983
  • Miko?aj Smoczy?ski, Obraz, 1985
  • Antoni Starczewski, Uk?ad linearny z kĂł?kami, 1969
  • Maciej Sza?kowski, Z cyklu: Sk?adaki - Penetracje przestrzeni I, 1974
  • Andrzej Szewczyk, Biblioteka Nr 2, 1989/1990
  • Jan Stanis?aw Wojciechowski, Romantyczny duch powierzchni II, 2004
  • Krzysztof Zar?bski, Pianino z gwiazdkami, 1975/1995

Zasadniczy trzon kolekcji stanowią przykłady rzeźby polskiej z 2. połowy XX wieku. Obok form tradycyjnie rzeźbiarskich artyści tworzyli obiekty, instalacje, sztukę konceptualną. Uznając je za równoprawne dziedziny artystyczne i dla efektu maksymalnej reprezentacyjności gromadzonej kolekcji, zdecydowano się nie ograniczać jej do wąsko pojmowanych technik rzeźbiarskich. Powiększane według tego klucza zbiory coraz pełniej dawały świadectwo przemian i ogromnej złożoności postaw artystycznych polskiej sztuki współczesnej.

Z czasem dokonano pewnych modyfikacji wstępnych założeń programowych i tak w kolekcji pojawiły się realizacje wcześniejsze, z początków XX wieku i z dwudziestolecia międzywojennego, wskazujące na pewną ciągłość tradycji rzeźbiarskich w Polsce.

Najstarsze dzieła pochodzą z 1. dekady XX wieku. Są to pojedyncze przykłady realizacji klasyków polskiej rzeźby przełomu wieków – Konstantego Laszczki i Stanisław Ostrowskiego.

Rzeźba międzywojenna reprezentowana jest w kolekcji w stopniu trochę pełniejszym. Prace Olgi Niewskiej, Jacka Pugeta, Alfonsa Karnego, Katarzyny Kobro, Jana Ślusarczyka, Bazylego Wojtowicza, Czesława Woźniaka czy Marii Jaremy, choć ich datowanie jest czasem nieco późniejsze, stylistycznie należą do okresu lat 20. i 30. XX wieku.

Zasadnicza kolekcja orońska ma już charakter spójnej reprezentacji środowiska rzeźbiarskiego. Pojawiają się tu prace artystów, którzy w swoich czasach odegrali istotną rolę w kształtowaniu obrazu sztuki polskiej. Bezpośrednio po wojnie mierzyli się jeszcze z traumą okupacji i zagłady, pozostawiwszy po sobie świadectwo historii – prace nabrzmiałe ekspresją protestu, braku zgody na zbrodnię. Ten nurt w kolekcji CRP reprezentują na przykład prace Zofii Woźnej, Bronisława Chromego, Antoniego Hajdeckiego czy Józefa Szajny.

Pierwsze powojenne ruchy awangardowe nie ominęły i rzeźby. Nastąpił masowy zwrot od realizmu do nowoczesności. W rzeźbie nowoczesnej nadal dominowała figuracja, tyle tylko, że deformująca zastaną rzeczywistość. Warto wskazać tu prace Stanisława Horno-Popławskiego, Jerzego Jarnuszkiewicza, Tadeusza Łodziany, Barbary Zbrożyny, Wandy Czełkowskiej, Józefa Łukomskiego, Adama Prockiego czy Ludmiły Stehnowej.

Eksperymenty postmodernistyczne skierowały współczesnych rzeźbiarzy na bardzo zindywidualizowane, niepodlegające już żadnej klasyfikacji ścieżki twórczości. Byli tacy, co czerpali z bogatego dorobku sztuki ludowej i tradycji Szkoły Kenara, jak Władysław Hasior, Stanisław Kulon czy Antoni Rząsa.

Wielu artystów wybrało w latach 60. i 70. ekspresję figuralną. Własnością Centrum Rzeźby Polskiej są dzieła Adolfa Ryszki, Wiktora Gajdy, Mieczysław Weltera, Gustawa Zemły czy Jacka Waltosia.

Znacznie mniejszą grupę w kolekcji tworzą prace odwołujące się do abstrakcji organicznej lub sztuki geometrycznej. W tym nurcie tworzyli m.in. Jerzy Jarnuszkiewicz, Andrzej Jocz, Olgierd Truszyński, Zbigniew Maleszewski, Tadeusz Sieklucki, Edward Łazikowski, Antoni Starczewski czy Maciej Szańkowski.

W latach 70. i 80. sztuka z upodobaniem zaczęła kontestować polską rzeczywistość. Swoje trzy grosze dodawali także rzeźbiarze. W zbiorach CRP znajduje się Kaganiec Jerzego Jarnuszkiewicza, swoista alegoria cenzury, i kilka prac Jerzego Beresia np. Front i Oko, rekwizyty jego manifestacji rzeźbiarsko-performatywnych.

W innym duchu tworzyli artyści grupy Neue Bieriemiennost, których w zbiorach reprezentują prace Marka Kijewskiego, Mirosława Filonika i Mirosława Bałki.

Niezwykłą grupę tworzą prace Marka Kijewskiego, zrealizowane w duecie z Małgorzatą Malinowską „Kocur”.

Im bliżej czasów współczesnych, tym więcej indywidualnych poszukiwań. W końcu lat 80. i w latach 90. XX wieku do głosu doszli absolwenci warszawskiej pracowni Grzegorza Kowalskiego tzw. Kowalni. Silne osobowości twórcze zdominowały scenę artystyczną inicjując nurt sztuki krytycznej, mocno angażującej twórcę i widza w dialog społeczno-polityczny. Z czasem tę formę twórczości zaczęli uprawiać także artyści z innych środowisk. W kolekcji reprezentują ją dzieła Pawła Althamera, Grzegorza Klamana, Roberta Rumasa i Doroty Nieznalskiej.

Najnowsze nabytki Muzeum Rzeźby Współczesnej reprezentują już sztukę XXI wieku. Wiele jest tutaj przykładów twórczości osobnej, pozostającej w izolacji do panujących mód czy tendencji. Na uwagę zasługują prace Sylwestra Ambroziaka, starsza Ofiara Izaaka wyrzeźbiona w drewnie (1989) i najnowszy ceramiczny cykl Niewiniątka (2009).

Ostatnie lata przyniosły wiele pytań o kierunki powiększania kolekcji. Co robić jeżeli współcześni twórcy negują potrzebę tworzenia tradycyjnej rzeźby? Coraz więcej artystów rzeźbiarzy, czyli według najprostszej definicji absolwentów wydziałów rzeźbiarskich Akademii Sztuk Pięknych, działa w innych obszarach sztuki – multimedia, film, fotografia, grafika komputerowa, działania performatywne. Co będzie jeżeli klasyczne obiekty przestrzenne odejdą do lamusa? Perspektywa ta wymaga z pewnością ponownego określenie profilu kolekcji.

Landart Network O.pl Fundacja im. Józefa Brandta Biuletyn Informacji Publicznej Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego