Wirtualne Centrum Rzeźby Polskiej
Karykatura
wł. caricare – przesadzać]
– obejmuje ośmieszające uwypuklenie charakterystycznych cech postaci, grup społecznych lub wydarzeń. Rozróżnia się karykatury portretowe, rodzajowe, społeczne, polityczne i obyczajowe. W sztukach plastycznych tendencje właściwe karykaturze wyraziły się głównie w rysunku i grafice, ale też w rzeźbie.
Karykatura jest jednym z uprzywilejowanych instrumentów satyry już od czasów starożytnych. Jej elementy spotyka się w egipskich papirusach, w drobnej rzeźbie, greckim malarstwie wazowym. Średniowieczne karykatury odnaleźć możemy w iluminacjach rękopisów oraz w płaskorzeźbach i rzeźbach. Jako samodzielny gatunek artystyczny karykatura powstała w XVI–XVII wieku. Szczególna funkcja przypadła jej w okresie kontrreformacji, Wielkiej Rewolucji Francuskiej i Wiosny Ludów (twórczość H. Daumiera i in.). Od tego czasu jej rola jako narzędzia walki stale wzrasta. Do rozkwitu karykatury w XIX wieku przyczynił się rozwój prasy, litografii i fotochemicznych sposobów powielania rycin. Powstały specjalne pisma satyryczne: „La Caricature”, 1830; „Punch”, 1841; „Zwierciadło Asmodeusza”, 1856; „Mucha”, 1868.
