Muzeum Rzeźby Współczesnej
MAGDALENA WIĘCEK (1924–2008)
RETROSPEKTYWA
Muzeum Rzeźby Współczesnej
16 listopada 2013 – 5 stycznia 2014
Centrum Rzeźby Polskiej po raz drugi prezentuje twórczość Magdaleny Więcek, wybitnej rzeźbiarki i cenionego pedagoga. Pierwsza wystawa artystki w Orońsku miała miejsce w Galerii „Oranżeria” w 1993 r. Przedstawiono wówczas kilkanaście rzeźb, głównie z cyklu Sacrum oraz kilka rysunków. Od tego czasu minęło równo dwadzieścia lat. Aktualna wystawa obejmuje twórczość Więcek w szerokim wyborze, przykłady najważniejszych cykli rzeźbiarskich, prace powstałe między 1954 a 2008 r.
Magdalena Więcek studiowała w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Sopocie (1945–1949) pod kierunkiem Mariana Wnuka oraz w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1949–1952, początkowo jako wolny słuchacz) w pracowni Franciszka Strynkiewicza. Już w trakcie studiów brała udział w kilku pokazach zbiorowych. Na wystawie Młodzież walczy o pokój w 1950 r. otrzymała I nagrodę za studium Głowy Gorkiego. Studia ukończyła w 1952. W roku 1954 otrzymała I nagrodę za rzeźbę Górnicy zaprezentowaną podczas IV Ogólnopolskiej Wystawy Plastyki w warszawskiej Zachęcie. W początkowym okresie twórczości Więcek zrealizowała kilkanaście prac utrzymanych w socrealistycznej konwencji. Zapowiedzią ekspresyjnej deformacji w jej sztuce była rzeźba Matka, nagrodzona w wystawie Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi w Arsenale w Warszawie (1955). Duże znaczenie dla konstytuowania się drogi twórczej Więcek miał pobyt we Włoszech w 1956, w ramach stypendium MKiS. Ekspresyjna deformacja figury ustąpiła miejsca rozwiązaniom przestrzennym pod koniec lat 50. XX w. Na początku nowej dekady artystka wiele podróżowała, kilkakrotnie odwiedziła Francję, a także Holandię i Niemcy, w drugiej połowie dekady m.in. Wielką Brytanię, Belgię, Włochy. W l. 60. XX w. brała udział w międzynarodowych sympozjach poświęconych sztuce, w plenerach polskich i zagranicznych, zrealizowała kilka rzeźb monumentalnych, m.in. w Elblągu, Sankt Margarethen (Austria), Aalborgu (Dania). Szczególnym wyróżnieniem było umieszczenie jej kompozycji Blisko ziemi (1962) w sąsiedztwie rzeźb Otto Freundlicha czy Henry’ego Moore’a w otwartej przestrzeni parku w Otterlo. Od 1966 Więcek rozpoczęła pracę pedagogiczną w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu, gdzie pracowała przez kolejnych szesnaście lat. W późniejszym okresie wykładała także w Królewskiej Akademii Sztuki w Hadze, oraz gościnnie w Niemczech. W l. 60. wprowadziła w obszar swojej sztuki nowe rozwiązania formalne i materiałowe Tworzyła abstrakcyjne kompozycje z metalu, o ażurowej, przestrzennej konstrukcji. Taki styl wypowiedzi stał się na długo dominujący w jej sztuce. Dla artystki szczególnie ważna była kwestia organizacji przestrzeni, integracji i konfrontacji dzieła rzeźbiarskiego z rzeczywistością architektoniczną i pejzażową oraz dialog sztuki i przemysłu. Równolegle do kompozycji z metalu od l. 70. Więcek realizowała kameralne, eleganckie formy. Szlachetne gatunki kamienia zestawiała z innymi tworzywami, eksponując naturalne walory materiału, nie absolutyzując ich jednak. Od l. 80. XX w. artystka podążała w kierunku form coraz czystszych, coraz bardziej syntetycznych, w kierunku geometrycznego ładu i prostoty metalu.
Więcek stale poszukiwała swojej drogi. Jej twórczość na przestrzeni niemal sześciu dekad przeszła niezwykłą metamorfozę. Od prac realistycznych w gipsie i betonie, przez amorficzne formy podpatrzone w naturze, drogą eliminacji i porządkowania przeszła do nadawania abstrakcyjnego kształtu ideom. Narzędziem precyzowania myśli w jej ręku stały się różnorodne tworzywa, jak kamień, cement, drewno, mosiądz, a zwłaszcza metal.
Twórczość Magdaleny Więcek ma wiele aspektów, których obecna prezentacja nie jest w stanie wyczerpać. Zamierzeniem naszym jest przedstawienie drogi twórczej artystki w rytmie następujących po sobie dekad. Zaakcentowano punkty zwrotne, zwiastuny zmiany optyki i pojawienie się nowych tematów. Wśród przedstawionych dzieł znalazło się 30 rzeźb, 5 rysunków oraz 4 wielkoformatowe fotografie kompozycji plenerowych, które funkcjonują w przypisanych im przez artystkę konkretnych kontekstach przestrzennych.
Prezentowane prace pochodzą z kolekcji syna artystki Daniela Wnuka, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Poznaniu i Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku.
