Muzeum Rzeźby Współczesnej
Anarchia i nowa sztuka. 100-lecie dadaizmu.
Wystawa artystów Wydziału Malarstwa i Nowych Mediów
Akademii Sztuki w Szczecinie
Muzeum Rzeźby Współczesnej
Wernisaż 11 marca
Wystawa czynna do 22 maja 2016
Kuratorka: Małgorzata Kaźmierczak
5 lutego 1916 roku Hugo Ball otworzył Cabaret Voltaire i ogłosił pierwszy manifest Dada. Wraz z Emmy Hennings, Tristanem Tzarą, Hansem Arpem, Marcelem Janco i Richardem Huelsenbeckiem dał początek ruchowi, który przewrócił świat sztuki do góry nogami. Dadaizm wziął się z reakcji artystów na I wojnę światową, którzy wybrali neutralną Szwajcarię, aby uprawiać sztukę absurdalną, antyestetyczną, internacjonalistyczną, prześmiewczą i kwestionującą wszelkie zasady w sztuce i w życiu. Wtedy powstały pierwsze performance’y i pierwsze dzieła interaktywne, zacierające granicę między twórcą a odbiorcą. Kiedy Marcel Duchamp przysłał swoją Fontannę na nowojorską wystawę obraził tym cały świat sztuki. Dzisiaj użycie ready-made, również jako found footage nie dziwi nikogo, ale sztuka współczesna – krytyczna, nihilistyczna i anarchistyczna – po raz kolejny zyskuje miano entartete kunst. Można śmiało powiedzieć, że humor wielu współczesnych prac można odczytać jako odreagowanie rzeczywistości zgodnie z freudowską zasadą, że żartem przykrywamy to, z czym trudno jest się nam zmierzyć. Kiedy politycy sięgają po retorykę bliską tej z pierwszych dekad XX wieku, metody Dada stają się nam niepokojąco bliskie.
Wystawa „Anarchia i Nowa Sztuka. 100-lecie Dadaizmu” pokazuje, jak różne są skojarzenia z Dada artystów reprezentujących różne media. Dla performerów ich dadaistyczne korzenie są zupełnie oczywiste i we wszelkich wypowiedziach na ten temat łatwo o truizmy. Klasycznie dadaistyczny i oparty na tekście performance zaprezentuje Andrzej Szpindler. Pokazana zostanie także dokumentacja performance’ów Igora Omuleckiego. Jednak w świecie obiektów i nowych mediów, element Dada jest zawsze czymś zaskakującym. Na wystawie przeważają obiekty ready-made, jak znaczki pocztowe Kamila Kuskowskiego, czasem lekko zmanipulowane jak samochód LS-Motors S-Type Łukasza Skąpskiego, Szachy Waldemara Wojciechowskiego, spłaszczona koszulka Jakuba Czyszczonia, obiekt Rafała Żarskiego ze stołu i talerzy, czy instalacja z drewnianych miarek Małgorzaty Szymankiewicz. Dada to absurdalne, bezużyteczne obiekty jak zużyte filtry wentylacyjne pokryte kurzem Hanny Nowickiej (Esencja) – pochodzące z jej własnej pracowni na Akademii, instalacja z drabin, które do nikąd nie prowadzą Anny Witkowskiej, dziurawa wanna Moniki Zawadzki, czy odwrócony do góry nogami wieszak Adama Witkowskiego. Dada to kierunek łączący sprzeczności – instalacja Danuty Dąbrowskiej łączy logikę mechanizmu z irracjonalnością projektowanego na niej obrazu. Dada to interakcja – jak instalacja sound-artowa Roberta Knutha Da-Dance, która wprowadza widza w trans, karaoke Artura Malewskiego, czy spreparowane pianino Mam wszystkiego dosyć Andrzeja Wasilewskiego. Dada to absurd – jak miś pokryty kurzem Artura Malewskiego. To nadawanie odpadom i śmieciom rangi dzieła sztuki – jak w wideo Pawła Książka lub obiekt Sectio aurea Emilii Kamińskiej, będący kształtem kupy na ciągu Fibonacciego. Dada to przewrotny i jadowity humor – wideo Kamila Kuskowskiego czy napis „kobieta” wykonany z marmuru przez tego samego artystę, wideo z przekleństwami Bartka Otockiego, czy inspirowane twórczością René Magritte’a wideo Anny Witkowskiej Peleryna. Dada w formie to kolaże i asamblaże – tu np. kolaż Olgi Lewickiej. Francis Picabia w swoim tekście „Francis Merci!” napisał, że nie powinniśmy mieć świadomości własnej płci. Temat gender w dowcipny sposób podejmuje w swojej pracy Ola Ska. Dada to wreszcie tytułowa anarchia – jak wideo tej samej artystki. Gatunek, który uprawia Mariusz Waras – street art – ma element anarchii sam w sobie. Artysta stworzy mural na fasadzie muzeum. Od samego wejścia widz zostanie wciągnięty w ekspozycję absurdu, humoru i bałaganu – w treści i w formie.
Małgorzata Kaźmierczak
