Galeria Oranżeria
Marek Rogulus Rogulski
MU(e)SEUM
Dwie strzałki czasu
Galeria „Oranżeria”
wystawa czynna do 3 maja 2017 r.
kurator: Dorota Grubba-Thiede
koordynator: Jarosław Pajek
MAREK ROGULUS ROGULSKI. MU(e)SEUM – dwie strzałki czasu
to wystawa wybitnego, interdyscyplinarnego, progresywnego artysty, teoretyka, kuratora problemowych wystaw, realizowanych w jego autorskich, offowych galeriach Spichrz7 i Spiż7 w Gdańsku oraz otwartych instytucjach kultury[1]. Marek Rogulski jest „Zwiadowcą” czujnie sytuującym się w nieoznaczonych rejonach czasoprzestrzeni kultur[2]. Anagramowym tytułem MU(e)SEUM – dwie strzałki czasu Rogulski nawiązuje do unikatowej specyfiki transparentnego pawilonu oranżerii Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, spełniającego funkcje muzeum, po którego nierozróżnialnych skrzydłach odbiorca osiowo wędruje, zarazem wytyczając transferowy „rytuał przejścia”, gdyż nowa multimedialna (a genetycznie rzeźbiarska) instalacja „uświęcona” przez autorytet ważnego ośrodka wystawienniczego na międzynarodowej mapie art-worldu, zostanie przeniesiona do inicjowanego właśnie przez Marka Rogulskiego Instytutu Cybernetyki Sztuki w Gdańsku Osowie. Rogulus dostrzega w obu budynkach analogie do (skierowanego na cztery strony świata) Światowida. Aktywna w świecie dynamika tego projektu, rezonuje z ideami twórców ARCHIGRAM-u, natomiast silnie obecna figura samego Rogulskiego, uznanego w międzynarodowym obiegu sztuki artysty-szamana, przypomina o charyzmie Stelarca, czy wcześniej Jeana Tinguely’ego. Otwarciu wystawy towarzyszyć będzie instrumentalno-performatywne oprowadzenie Rogulusa, a całe wydarzenie stanowi etap jego artystyczno-badawczych działań pt. Engram i struktura dyssypatywna, w którym szczególnie wyróżnia on zamysł ekspozycji polegający na splocie funkcji powstania „rzeźby” z procesem kreowania realnego MUESSEUM w Gdańsku. Zachodzi fenomen kreowania rzeczywistości aktem uwagi obserwatora odnoszący się do stanu prawdopodobieństwa znanego z teorii fizyki kwantowej (tzw. kot Schroedingera), a paradoksalność twierdzeń znajduje swą kulminację w zestawieniu fałszywo-prawdziwej pary stwierdzeń: jestem Bogiem / jestem Kłamcą[3]. We wcześniejszym autorskim projekcie Marka Rogulskiego pt. Rozwój – między genami a memami – technologia myślenia, w którym udział wzięli wybitni twórcy, m.in. Ben Patterson (współzałożyciel legendarnej grupy FLUXUS, autor intermedialnych wystąpień), Boris Nieslony (performer i m.in. teoretyk), Hilla Steinert, Antoni Karwowski, Park Kyeong Hwa, Marek Zygmunt, Honorata Martin i inni twórcy katalizujący osmozę nieobojętnego obszaru postnowoczesności, artysta postulował tworzenie map rozwoju świadomości, map wzrastania do…., przechodzenia z poziomu egocentrycznego na etnocentryczny i światocentryczny”[4]. Marek Rogulski konstatuje, iż aby sztuka mogła przecierać jakiekolwiek nowe szlaki w myśleniu i postrzeganiu, wymaga autonomizacji z okowów porządku społecznego, w imię rozwoju zaawansowanych form świadomości, czemu czas globalnego kryzysu może sprzyjać.
MU(e)SEUM – dwie strzałki czasu to fascynujące w warstwach teoretycznych i strukturalno-przestrzennych, fizyczne i duchowe wzajemne polaryzacje między instytucją profesjonalną jaką jest Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, a „wyjętym z porządku społecznego” Instytutem Cybernetyki Sztuki w Gdańsku Osowie, dynamizujące obie strony, co można interpretować jako „ożywienie” czy „zasilenie”.
dr Dorota Grubba-Thiede
(ASP w Gdańsku) 2017
[1] Marek Rogulus Rogulski – supresja i apostroph’y: Gdańska Galeria Miejska 2016 [online] http://www.ggm.gda.pl/pl,0,0,1523,Marek_Rogulus_Rogulski_Supresja_i_Apostroph_y,0,0,index.php; Krzysztof Jurecki, Marek Rogulski ROGULUS [online] http://culture.pl/pl/tworca/marek-rogulski-rogulus [dostęp: 12. stycznia 2017].
[2] Zwiadowca – projekt „Poza Postmodernizm. Re: re: rekonstrukcja”, publikacja i wystawa zbiorowa problemowa, kurator: Marek Rogulski, uczestnicy: Andrzej Dudek Dürer, Michał Brzeziński, Carmen Feliu, Agata Michowska, Leszek Golec +Tatiana Czekalska, Marek Rogulski, Paweł Anaszkiewicz, Marek Zygmunt, Andrzej Miastkowski i Wspólnota Leeeżeć, red. Marek Rogulski, Karolina Koriat, CSW Łaźnia w Gdańsku, Fundacja TNS 2009.
[3] Marek Rogulski w charakterystyce MU(e)SEUM – dwie strzałki czasu pisze: Stany „bycia” i „niebycia” są wyzwaniem intelektualnym związanym już z badaniem zjawisk fizycznych na poziomie subatomowym – falowo-korpuskularnym. Kluczowym pojęciem wywodzącym się z tej sfery nauki jest „prawdopodobieństwo”. Podkreśla się rolę obserwatora; to akt uwagi zewnętrznego obserwatora sprawia, iż któryś z wariantów staje się możliwy.
[4] Marek Rogulski, Wszechświat nie jest miejscem spokojnej kontemplacji postmodernizmu, w: Rozwój – między genami a memami – technologia myślenia, Galeria Spiż7, red. Anna Burkiewicz, Antoni Karwowski, Marek Rogulski, Fundacja Tysiąc Najjaśniejszych Słońc, Gdańsk, 2013 s.81-92. Koncert towarzyszący otwarciu: Zdzisław Piernik, Oleg Dziewanowski, Rogulus, Tomasz Szwelnik, Irek Wojtczak.
Komentarz autorski
MU(e)SEUM – dwie strzałki czasu
Marek Rogulski, 2017
Wystawa w Galerii „Oranżeria” w CRP w Orońsku jest etapem realizacji projektu artystyczno-badawczego, pt.: „Engram i Struktura dyssypatywna”.
Ekspozycja odniesie się tematycznie do procesów badania relacji pomiędzy człowiekiem a dziełami sztuki. Przedmiotem refleksji będzie między innymi idea instytucji Muzeum zajmujących się tworzeniem kolekcji sztuki i tworzeniem programów potrzebnych dla opisywania zjawisk sztuki. Kluczowy jest zatem problem określania co uznajemy za sztukę w danym czasie i dlaczego. Tu także chciałbym wydobyć dwa aspekty narracji – czyli z jednej strony zbierania danych, opisywania rzeczywistości, jej formatowania na siatce współrzędnych; z drugiej, aspekt destrukcyjny – rodzaj antytezy.
Tytułowe „dwie strzałki czasu” – czyli różne sposoby odczytywania, dekodowania i nieuchronna konieczność dostarczania energii do układu otwartego w celu przeciwdziałania procesowi Entropii – nawet w sytuacji gdy rezultatem działania ma być destrukcja.
MU(e)SEUM – dwie strzałki czasu. MUESSEUM
Projekt koncentruje się na problemie tworzenia się wiedzy, jej utrwalania w systemie wymiany energii.
Wystawa w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku jest zarazem pytaniem o funkcję rzeźby w procesie konstytuowania się wiedzy o instytucjach, wiedzy o kulturze i o sztuce. Istotnym wizualnie elementem instalacji są podpory stalowe stanowiące swoisty system równoważni dla sił fizycznych wynikających z relacji pomiędzy częściami składowymi. W tym ujęciu chodzi o narrację związaną z historią sztuki rozumianą jako proces montowania klatek różnych „filmów”. Przeskalowane formy projektorów naświetlają niejako te tworzące się filmy na temat historii, ludzkich starań i pomyłek. Filmy, w których „wspinaczka” po elementach utrwalonych śladów pamięciowych splata się z odpadami towarzyszącymi ich „produkcji” oraz środkami spożywczymi niezbędnymi w procesie dostarczania energii badaczom i artystom – rozumianym tu jako organizmy żywe dla których funkcjonowania niezbędne jest dostarczanie energii.
Pytanie o to jak konstruujemy nasze wyobrażenia na temat tego czym jest wiedza i czym jest sztuka, jest równie istotne jak środki artystyczne zaangażowane w postawienie tego pytania. Paradoks metodologiczny wiedzy i sztuki wybrzmiewa w zderzeniu się ludzkiego pragnienia bycia wszechwiedzącym a niemożliwością jego realizacji: Sytuujące się pozornie na przeciwstawnych biegunach stwierdzenia „Jestem Bogiem” i „Jestem Kłamcą” są stwierdzeniami paradoksalnymi – zarazem fałszywymi jak i prawdziwymi.
Stany „bycia” i „niebycia” są wyzwaniem intelektualnym związanym już z badaniem zjawisk fizycznych na poziomie subatomowym – falowo-korpuskularnym.
Kluczowym pojęciem wywodzącym się z tej sfery nauki jest „Prawdopodobieństwo”. Podkreśla się rolę obserwatora; to akt uwagi zewnętrznego obserwatora sprawia, iż któryś z wariantów staje się możliwy. (fenomen tzw.: kota Schrödingera w fizyce kwantowej).
Fakt, iż wszyscy, jak nam się wydaje, widzimy to samo, jest wynikiem testów sprawdzalności doświadczeń zmysłowych oraz interpretacji nałożonej na obraz tworzący się w mózgu.
Ten namysł nad relacjami ma mieć swoje dalsze konsekwencje. Stalowe elementy podpór i kratownic zostaną w dalszym etapie zmontowane w bramę rzeczywistego MUESSEUM, które tworzę w oparciu o fundację TNS i w ramach Instytutu Cybernetyki Sztuki w Gdańsku Osowie na ul. Komandorskiej 26.
Jest to zatem postawienie pytania o moc sprawczą działania artystycznego. Planowane dosłowne wmontowanie rzeźbiarskich elementów instalacji w konstrukcję fizycznego MUESSEUM w Gdańsku każe szerzej spojrzeć na instalację artystyczną realizowaną w przestrzeni Oranżerii. Jej powstanie nie jest już tylko intelektualno-artystyczną aberracją czy też badawczym namysłem, ale funduje fizyczną tkankę pod koncept i budynek MUESSEUM w Gdańsku. Taka rzeźba to nie tylko artefakt przeznaczony do oglądania, to nie tylko artefakt i fantom sytuacyjno-relacyjny przeznaczony do kształtowania wyobraźni relacji międzyludzkich, ale także fizyczny, realny konstrukt instytucji mającej archiwizować i programować świadomość sztuki w przestrzeni społecznej. To „wymuszenie” aktem woli jednej z opcji zawartej w sensie Prawdopodobieństwa – symboliczne i realne ożywienie „kota Schrödingera” aktem uwagi skoncentrowanym na idei MUESSEUM.
Dwie strzałki czasu jako funkcja Maski
Instalacja „rzeźbiarska” w CRP w Orońsku (4 lutego 2017) stanie się zaczynem konstrukcji fizycznego MUESSEUM. Jest to pytanie i zarazem odpowiedź o „funkcję rzeźby”. W proponowanej opcji sztuka kreuje rzeczywistość społeczną w namacalny i wręcz fizyczny sposób. Wychodząc od charakteru i architektury budynku Oranżerii w CRP, poprzez fizyczny konstrukt bramy i koncept, pt.:„dwie strzałki czasu” w realizacji MUESSEUM zawierającego własną Antytezę, z której wynika koncepcja MUESSEUM jako „Maski”.
W projekcie tym nie chodzi o antytezę rozumianą jako destrukcja. Projekt ten zakłada odwołanie się do modeli kwantowych z fizyki teoretycznej, w których to akt uwagi z potencjału Prawdopodobieństwa wydobywa funkcję falową bądź cząsteczkową. Podobnie Aktem Uwagi powołane zostaje MUESSEUM. „Rama interpretacyjna” zostaje przekształcona w „Bramę interpretacyjną”. Funkcjonowanie „rzeźby” w CRP w Orońsku nie zakończy się wraz z zakończeniem wystawy; będzie ono miało swoją kontynuację, dalsze „życie” w procesie tworzenia instytucji. Zgodnie z tytułem wystawy odczytanie tego zabiegu może być też niejako odwrócone: domniemane powołanie MUESSEUM w Gdańsku uzasadnia fakt realizacji „elementów rzeźbiarskich”, celowość ich sfinansowania oraz zastosowanie konwencji wystawienia ich w Galerii „Oranżeria”, niejako odciętych od przestrzeni otaczającej ją ogrodu – dosłownie – jako materiału „budowlanego” ukrytego pod Maską procesu artystycznego.
Marek Rogulus Rogulski, 2017
