Galeria Oranżeria
Thorsten Goldberg
Konstruując chmury
29 lipca - 22 października 2017 r.
kurator: Eulalia Domanowska
Patronat honorowy Ambasadora Republiki Federalnej Niemiec, Rolfa Nikla
Nowa wystawa Thorstena Goldberga, niemieckiego artysty, który specjalizuje się w projektach sztuki w przestrzeni publicznej, jest próbą pokazania nieuchwytnych zjawisk natury. Artysta tworzy obiekty, rzeźby, projekcje, instalacje artystyczne, a także rysunki. Nawiązują one rozmaite relacje z otoczeniem, geografią, historią miejsca i grupą społeczną, dla której są przeznaczone. Wydarzenia, polityka, język formalny, otoczenie – wszystko to może oddziaływać na dzieło sztuki umieszczone w przestrzeni publicznej.
W Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, w Galerii „Oranżeria”, artysta prezentuje zestaw trzech głównych prac: „Neonowy Cumulus” („Neon Cumulus”) – świetlny obiekt skonstruowany z neonowych konturów i lustra, projekcję video „25 minut deszczu + drzewo bukowe” („25 min of rain + beech-tree”)– lustrzane odbicie wielkiego bukowego drzewa na mokrym chodniku, oblewanym deszczem oraz „Teren. Staw Rolina” („Terrain. Rolina Pond”) – topograficzny szklany model dna stawu Rolina, uzupełnionych mniejszymi obiektami, modelami i rysunkami. Wszystkie prace – amorficzne chmury, niewidzialne dno stawu, padający deszcz – próbują przedstawić nieuchwytne zjawiska przyrody.
Chmury, jako temat przedstawienia, interesują artystę od co najmniej 10 lat. Pierwsza z nich – neonowa, usytuowana nad rzeką w Lippstadt – powstała w 2009 roku. Następne, wykonane z białego błyszczącego tworzywa sztucznego, umieszczono na dziedzińcu Federalnego Ministerstwa ds. Wyżywienia, Rolnictwa i Ochrony Konsumentów w Berlinie oraz w Parku Rzeźby Fundacji Herberta Gerischa w Neumünster. Jeszcze jedna neonowa świeci zupełnie niedaleko Orońska – nad Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia”. Trudno o obiekt, który rzeźbiarskiemu utwardzeniu przeciwstawiałby się bardziej niż chmura. Autor stawia pomnik właśnie temu ulotnemu zagęszczeniu unoszących się w powietrzu cząsteczek wody, tej romantycznie postrzeganej powierzchni projekcyjnej ludzkich tęsknot. Neonowe kontury są rzeźbiarską reprezentacją rysunków chmur umieszczanych na średniowiecznych mapach. Są metaforą nieskończoności, wolności, pragnienia podróży i życia pozaziemskiego. Prace Goldberga pytają zarówno o specyficzne ukierunkowanie miejsca, jak i o indywidualne, historyczne i społeczne utopie, kryjące się za współczesnymi wyobrażeniami idylli: za pomocą chmur ludzie przenoszą się w marzeniach gdzie indziej, uciekają od rzeczywistości. Budują sobie „zamki w obłokach“, by umiejscowić tam iluzoryczne wyobrażenia i pragnienia. Te świetlne obiekty reprezentują też brak granic i wolność myśli.
Na wystawie, oprócz „Neonowego Cumulusa”, zaaranżowano rodzaj studyjnego biurka, na którym umieszczone są modele chmur wykonane w różnych materiałach – porcelanie, posrebrzanym metalu i papier-mâché. Ukazują one proces twórczy towarzyszący powstawaniu każdego projektu w przestrzeni publicznej. Zanim to się stanie, poprzedzone jest gromadzeniem informacji, badaniami oraz próbami i eksperymentami. Srebrna chmura, wyglądająca jak jubilerski klejnot, jest miniaturowym modelem obłoku unoszącego się nad willą Gerischów w Neumünster, zaś porcelanowe chmury wykonano przed konstrukcją „Cumulusa” w Berlinie.
Projekcji video umieszczonej w środkowej części galerii towarzyszy złota gałązka – fragment gniazdka wykonanego z 24-karatowego złota – projektu stworzonego dla jednej z berlińskich szkół podstawowych znajdującej się w dzielnicy Marzahn-Hellersdorf. Zostanie ono umieszczone w szklanym sejfie w zewnętrznej ścianie budynku i będzie służyć jako lokata kapitału na przyszłe potrzeby tej szkoły.
Instalacja „Teren. Staw Rolina” („Terrain. Rolina Pond”) została zaprojektowana specjalnie na wystawę w Orońsku. Artysta najpierw zbadał dno i głębokość stawu, aby następnie zbudować jego szklany odpowiednik w galerii. Realizacja nawiązuje do projektów w norweskim mieście Bergen i kanadyjskim Edmonton. W Bergen płaszczyzna zbudowana ze stalowych polerowanych trójkątów przykrywa miejskie kamieniste nadbrzeże fiordu. Konstrukcja ustawiona jest zgodnie ze współrzędnymi Ziemi i dopasowuje się do topografii podłoża. Lśniące lustrzane powierzchnie norweskiego projektu, szklane zwierciadlane płaszczyzny pracy orońskiej, uzupełnione o pokryty srebrzystym grafitem model pracy kanadyjskiej odtwarzają topografie, jednocześnie odzwierciedlając otoczenie.
Wystawa w szklanym budynku oranżerii w parku rzeźby – zawierająca trzy przezroczyste instalacje, w tym dwie zbudowane ze szkła – nawiązuje do projektowania naturalnego ogrodowego pejzażu, poprzez mierzenie i konstruowanie naturalnych zjawisk, takich jak chmury, deszcz czy dno stawu w parku. „Neon Cumulus” (2010/2012), instalacja „Teren. Staw Rolina” (2017) i projekcja video „25 minut deszczu + drzewo bukowe”, z dodatkiem makiet odnoszących się do projektów takich jak „24 karaty” w Berlinie, „Cumulus 11.08” w Neumünster, „53°20’’ w Edmonton czy „60°N 05° E (powłoka nad brzegiem) w Bergen korespondują z otaczającą je naturą, widoczną za szybami galerii. Artysta przekazał też przesłanie dla latających wokół ptaków pisząc je ultrafioletową farbą niewidoczną dla ludzkiego oka na szybach. Różnego rodzaju napisy zostały umieszczone tam zamiast tradycyjnych sylwetek drapieżnych ptaków, jakie mają chronić te inne przed zderzeniem z przezroczystymi powierzchniami.
W Galerii „Oranżeria” zaprezentowano także dwadzieścia rysunków-projektów do parku rzeźby w Orońsku. Jeden z nich wybrano do realizacji i od końca lipca tego roku będzie można podziwiać nową monumentalną rzeźbę zatytułowaną „Opera się nie skończy, dopóki śpiewa gruba dama”. Wyjaśnienie zagadkowego tytułu znajdziecie Państwo w folderze towarzyszącym wystawie. Oprócz niego dostępny jest katalog prezentujący sztukę Thorstena Goldberga.
20 i 21 października tego roku, przy okazji ekspozycji artysty, odbędzie się międzynarodowa konferencja „Rzeźba dzisiaj II. O sztuce w przestrzeni publicznej”, która przybliży przykłady takiej twórczości i jej praktyczne strony. W konferencji wezmą udział przedstawiciele miast europejskich: Berlina, Wiednia, Brukseli i Oslo oraz polskich: Warszawy, Poznania i Gdańska.
Eulalia Domanowska
Thorsten Goldberg, berliński artysta (ur. 1960) specjalizuje się w sztuce w przestrzeni publicznej. Jest autorem szeregu instalacji i projektów w Niemczech, Norwegii, Kanadzie i Polsce. Jego twórczość, będąca przykładem innowacyjnej działalności w dziedzinie sztuki w przestrzeni publicznej, była już prezentowana w prestiżowych galeriach i muzeach w Polsce: w Galerii Sztuki Współczesnej „Łaźnia 2” w Gdańsku, w Galerii Arsenał w Białymstoku czy w Muzeum Narodowym w Szczecinie. Na budynku Mazowieckiego Centrum Sztuki Elektrownia co wieczór świeci chmura osiadła na jego rogu. W Gdańsku nad Motławą co dziesiąty przechodzień wywoła zjawisko różowej chmurki. „Pink Occurance” wygrała w 2012 roku doroczny konkurs Zewnętrznej Galerii Miasta Gdańska na dzieło sztuki umieszczone w przestrzeni publicznej.
Więcej na http://thorstengoldberg.de/pl/
