Wydarzenia
BRONISŁAW CHROMY
1925–2017
Odszedł kolejny wielki rzeźbiarz z panteonu artystów. 4 października, w wieku 92 lat, zmarł Bronisław Chromy.
W latach 1950–1956 studiował na Wydziale Rzeźby w krakowskiej ASP, w pracowni Xawerego Dunikowskiego. Przez wiele lat wykładał rzeźbę w filii krakowskiej ASP w Katowicach, był profesorem i wieloletnim prorektorem. W latach 1983–1990 był członkiem Narodowej Rady Kultury oraz Polskiej Akademii Umiejętności. Rzeźbiarz, medalier, malarz, rysownik, autor wielu realizacji pomnikowych oraz plenerowych. Tworzył w zakresie rzeźby kameralnej i pomnikowej. Chromy był wyjątkowy, mimo iż nie musiał, sam wykonywał całość dzieła, łącznie z odlewem i replikami. Jego ulubionymi materiałami były metal i kamień.
Jeszcze w czasie studiów prof. Hanna Rudzka Cybisowa, kiedy zobaczyła jego obrazy, zaproponowała, aby rzucił rzeźbę i przeszedł do jej pracowni, dostrzegła w nim nieprzeciętny talent malarski. Z czasem malarstwo stało się drugim nurtem jego twórczości. Przez lata wakacje spędzał na Mazurach, efektem tych pobytów były liczne obrazy, które potem prezentował na wystawach w swojej Galerii Autorskiej w parku Decjusza. Malarstwo Chromego dopełnia rzeźby, obrazy są często wariacjami na tematy pojawiające się w pracach.
W swojej twórczości artysta uwalniał fantazję, nadając jej w rzeźbie trójwymiarowy, a w malarstwie dwuwymiarowy kształt.
Był artystą o perfekcyjnym warsztacie, rozległych horyzontach i indywidualności twórczej. W pamięci Polaków zapisał się jako autor monumentalnych pomników symbolizujących wydarzenia z historii. Zainteresowania rzeźbiarza były bardzo szerokie, nie cofał się przed żadnym tematem – był otwarty na otaczający go świat i własną wyobraźnię .
Był pomysłodawcą i współzałożycielem „Piwnicy Pod Baranami” w 1956 r. W roku 2000 w Krakowie odsłonięto pomnik „Piwnicy pod Baranami” autorstwa Bronisława Chromego.
„Pomnik jest moim prywatnym dziełem na temat działalności »piwnicy«. Miasto nie daje mi na to ani grosza. Zdecydowałem się wykonać to nieodpłatnie, podobnie zresztą jak parę wcześniejszych pomników, za które nie wziąłem nic. Moją zapłatą jest moja satysfakcja. Wystarcza mi, że mam frapujące zajęcie i nie marnuję czasu”. („Dziennik Polski” 2000, nr 11, 14 stycznia, Kraków). Radość tworzenia, to chyba najprostsze określenie, jakiego można użyć, pisząc zarówno o twórczości malarskiej jak i rzeźbiarskiej Chromego.
W kolekcji Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku znajduje się pięć prac rzeźbiarskich: „Koń – wspomnienia wojenne” (1954, brąz patynowany), „Pieśń sycylijskiego woźnicy” (1963, granit i brąz patynowany), „Pieta Oświęcimska” (1966, metal), „Reminiscencje wschodnie” (1966, cyna, kamień polny), „Auriga przestrzeni” (1974, brąz, kamień polny). Prace te prezentowane są często na wystawach zbiorowych współczesnej rzeźby polskiej w Orońsku oraz poza siedzibą.
Wybrane prace rzeźbiarskie
- „Sowy”, Planty w Krakowie (1961)
- Krzyż w kościele pw. Ducha Świętego w Szczecinku (1966)
- Rzeźba smoka wawelskiego koło Smoczej Jamy (1970)
- Fontanna „Grajków” na placu Wolnica w Krakowie (1974)
- Pomnik braterstwa broni partyzantów polskich i radzieckich na Porytowym Wzgórzu w Lasach Janowskich (1974)
- Pomnik nagrobny Nikifora Krynickiego (1975)
- Pomnik 50-lecia pierwszej komuny miejskiej w Czeladzi (1977)
- „Ukrzyżowanie. Z życia do życia”, postać Chrystusa w kościele Arka Pana w Krakowie-Nowej Hucie (1977)
- Pomnik Żołnierza Polskiego w Katowicach (1978)
- Pomnik Jana Pawła II w Tarnowie (1981)
- Drzwi kościoła pw. św. Maksymiliana Kolbego w Tarnowie
- Pieta w kościele w Nowym Sączu-Zawadzie (1981)
- Drzwi w brązie w kościele w Nienadówce koło Rzeszowa, poświęcone pomordowanym w obozach koncentracyjnych (1980)
- Pomnik radziecko-polskiego braterstwa broni w Riazaniu (1983)
- Narcyz Wiatr „Zawojny”, Planty w KrakowieStacje drogi krzyżowej i metaloplastyka ołtarzowa z postacią Chrystusa w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bielsku-Białej (1984)
- Pomnik ku czci wojska polskiego z okazji 40. rocznicy zakończenia II wojny światowej w Krynicy-Zdroju; inskrypcja na pomniku: „Obrońcom – zwycięzcom” (1985)
- Pomnik żołnierzy AK w Krakowie (1992)
- Statuetka „Oskar serca / Serce za serce” wręczana najhojniejszym sponsorom Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii im. prof. Zbigniewa Religi (1992)
- Pomnik Jana Pawła II w Zielonkach (1998)
- Pomnik „Piwnicy pod Baranami” w parku Decjusza w Krakowie (2000)
- Pomnik psa Dżoka w Krakowie (2001)
- Pomnik Jana Pawła II w Leńczach (2002)
- Pomnik Fryderyka Chopina w Muzeum Żup Krakowskich (2010)
- Pomnik Fryderyka Chopina przy Oławskiej we Wrocławiu (2010)
Publikacje
- Ch., Słowem rzeźbione [tomik wierszy], Kraków
- Ch., Kamień i marzenie [autobiografia], Kraków 2005
Nagrody i odznaczenia
laureat m.in.:
- Nagrody miasta Krakowa (1973)
- Grand Prix za medal ku czci Dantego w Rawennie (1973)
- Nagrody Prezesa Rady Ministrów I stopnia (1979)
- Krzyż Oficerski i Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Medal Komisji Edukacji Narodowej
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
