Wystawa Mieczysława Wiśniewskiego

Galeria Monumentalna

Mieczysław Wiśniewski
UKŁADY SFERYCZNE

Muzeum Rzeźby Współczesnej - Galeria Monumentalna
wrzesień – październik 2006

1. Światło
Mieczysław Wiśniewski zdaje się pod pewnymi względami nawiązywać do malarskiej tradycji zainteresowania światłem, a jednocześnie ją przekracza. Obrazy jego można uznać za swoiste przedmioty chwytające światło, jednak nie po to, żeby je podporządkować ściśle celom kompozycyjnym, ale by uwzględnić jego swobodną grę. Było tak już w przypadku obrazów wykonywanych z płótna, filcu i tym podobnych środków. W jeszcze większym stopniu swoboda działania światła w obrazach Wiśniewskiego ujawnia się w późniejszym okresie, gdy artysta zrezygnował z różnorodności materii. Niektóre z nich wchłaniały światło. Poza tym ich częsta monochromatyczność nie pozwala wydobyć najwspanialszego efektu oświetlenia – gry barw. Późniejsze prace, wyraźniej zgeometryzowane, operują systemem wypukłości i zagłębień, połyskliwości i matowości, barwności i bezbarwności (czerni) dla stworzenia możliwie pełnego pola gry świateł. Światło zaś, używając antropomorfizującego zwrotu uzasadnionego jednak moim zdaniem w tej sytuacji, chętnie korzysta z tych możliwości. Rozkłada się na pewnych kształtach leniwie rozciągając, czasami pełznie powoli, innym zaś razem podrywa się, gdy nieoczekiwanie pojawi się nowe źródło promieniowania. W niektórych momentach zdaje się zaglądać do otworów w obrazie, gdy miejsca znajdujące się w cieniu zostają nagle oświetlone.

2. Geometria
Trudno byłoby uznać Wiśniewskiego za zwolennika unizmu, jednak analizując kompozycję jego obrazów, łatwo dostrzec odniesienia do koncepcji kompozycyjnych Strzemińskiego. Układ form nawiązuje do kształtu blejtramu. Jeśli jest to wydłużony prostokąt, umieszczone zostają w nim inne prostokąty lub linie proste pionowe i poziome. Czasami układ ogranicza się do nich. Bywa jednak, że podobnie jak w Kompozycjach architektonicznych Strzemińskiego występują elementy półokrągłe i skosy, jednak zawsze w ograniczonej, ściśle określonej ilości. Natomiast w obrazach kwadratowych wykorzystywane są różnorodne możliwości wskazania na związek układu kształtów z formatem, takie jak zaakcentowanie centrum, podkreślenie podziału obszaru na pół w pionie lub w poziomie, symetryczny rozkład elementów, przeprowadzenie dwóch równych przekątnych itp. Wszystkie te zabiegi związane z właściwościami wyjściowej powierzchni mają za cel kompozycyjne „zakorzenienie” form wprowadzanych w jej obszar. Dzięki ich przemyślanemu, regularnemu rozkładowi, zarówno uzyskiwane własną metodą linie i punkty, jak i nakładane kwadraty lub mniej regularne prostokąty, nie „pływają” po powierzchni, nie „wyfruwają” z niej, a mają swe trwałe, uzasadnione miejsce w układzie. Jednak ta trwałość i pewność kompozycyjna ulega modyfikacjom pod wpływem światła. Jego działanie powoduje, że regularny układ punktów i linii ulega zachwianiu. Punkty, z jednej strony, optycznie powiększają się, stając się nieregularnymi plamami światła, z drugiej zaś, pozostają niewielkimi, ciemnymi zagłębieniami. W innej sytuacji oświetleniowej rozkład ulega zmianie. Podobnie jest w przypadku nakładanych na powierzchnię obrazu prostokątów lub kwadratów, które zaczynają błyszczeć w pewnych miejscach tworząc jaskrawe „bliki”. Geometryczna struktura ulega zakłóceniu lub rozpada się. Czy jednak całkowicie? Nie, w obu omówionych odmianach obrazów ściśle geometryczny, nienaruszony pozostaje jego kwadratowy lub prostokątny format. Stanowi on punkt odniesienia dla podejmowanych wciąż przez widza i stale zakłócanych prób zrekonstruowania zasad formalnej jedności dzieła.

Mieczysław Wiśniewski urodzony 5 lutego 1929 r. w Toruniu. W latach 1949–1954 studiował na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu w Katedrze Malarstwa Figuralnego u prof. Stanisława Borysowskiego. Dyplom z zakresu malarstwa. Od 1951 r. wykładowca w Zakładzie Malarstwa macierzystej uczelni. W roku 1992 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego.

Formy wypowiedzi artystycznej: malarstwo sztalugowe i monumentalne, kompozycje w technice collages, assemblages (1958-1970), układy sferyczne w technice własnej (od 1980), formy przestrzenne, projektowanie i architektura wnętrz.

Wystawy indywidualne (wybór):
1967 – Galeria MDM, Warszawa; 1972 – Galeria EL, Elbląg; 1973 – Galeria Krzysztofory, Kraków; 1980, 1986 – BWA, Sopot; 1981, 1990 – „Galeria 72", Chełm; 1986 – Galerie Chämaleon, Brema; 1988 – BWA, Łódź; 1991 – Arsenał, Poznań; 1992 – Reg Vardy Arts Foundation, Sunderland Polytechnic, Sunderland; 1993 – Billingham Arts Centre, Billingham (Wielka Brytania); 1995 – Galeria Profil, Poznań; 1996 – Galeria Sztuki Współczesnej BWA, Katowice; 1996 –Galeria Awangarda, Wrocław; 1998 – Gallerei John Schmidt, Ribe (Dania); 2002 – Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała; – Kreishaus Gűtersloh (Niemcy); 2003 – European Cultural Society Foundation, Galeria Komart, Bratysława; 2005 – Galeria ASP im. W. Strzemińskiego, Łódź

Wystawy zbiorowe (wybór):
1959, 1965 – Ogólnopolska Wystawa Młodego Malarstwa, Rzeźby i Grafiki, Sopot; 1962, 1964 – Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin; 1965, 1969 – Wystawy Plastyki Złotego Grona, Zielona Góra; 1966 – Międzynarodowe Konfrontacje, Muzeum Pomorza Środkowego, Słupsk; 1965, 1967 – Galeria EL, Elbląg; 1968, 1978 – Koszalin; 1966 – Międzynarodowa wystawa pokonkursowa prac plastycznych wykonanych w technice collage, Firma Ascher, Londyn; 1984 – Język geometrii, Zachęta, Warszawa; 1985 – Les Artistes de Gdańsk a Paris, Paryż; 1988 – Vision und Wirklichkeit in der Unteren Halle des Alten Rathauses, Brema; – Geometria es metafora, Budapeszt; 1989 – Null-Dimension Kunst International Konstruktive Strőmungen, Galerie New Space, Fulda; 1990 – Museum Modern Art, Hűnfeld; – Old Modern and Contemporary Painting Sculptures Graphics, Mechelen, Tokyo; 1992 – Polen 1952–1992. Konstruktiv und Konkret Osteuropaisches, Kulturzentrum, Kőln; 1993 – Forum Konkrete Kunst, Erfurt; – Polnische Konstruktivisten, Kleine Galerie, Ilmenau; 1994 – Polska Sztuka Analityczna, BWA Galeria Awangarda, Wrocław; 1998, 1999 – Foundation for Konstruktive Art, Calgary (Kanada); 1998 – Ekspozycja 1, Fundacja Gerarda na Rzecz Sztuki Współczesnej, Muzeum Sztuki Reduktywnej, Świeradów Zdrój; 1998, 2000, 2002, 2004 – Międzynarodowa wystawa „Petit format de papier”, Viroinval (Belgia); 1999 – Konstruktive Kunst in Polen aus dem Museum von Chełm, Tiroler Kunstpavillon, Innsbruck; 2000 – Język geometrii II, Galeria BWA, Katowice; Galeria EL, Elbląg; 2000 – The Planet Art, Gallery „Project Chronologie”, Cape Town, Południowa Afryka; – Exposite Mondiale Echo's, Mondriaanhuis, Amersfoort (Holandia); 2001 – Kompakt, Konkret, Konstructiv, Burg Dringenberg (Niemcy); 2002 – Szczecin; 2004 – Gmunden; 2002 - Arkana Sztuki III: Sztuka polska XIX i XX wieku. Ekspozycja od Jana Matejki do Romana Opałki, Muzeum Pomorza Środkowego, Słupsk; 2004/2005 – 8 Dni Polśkej Kultury. Polské abstraktné umenie, Vychodoslovenská, Galéria Košice, Koszyce; 2004 – „20 Plenerów spod znaku geometrii", Galeria BWA, Katowice; 2005 – BWA, Łódź; 2005 – „Argumenta" z kolekcji Gerharda Jűrgena Blum-Kwiatkowskiego, Museum Modern Art, Atlas Sztuki, Łódź; 2006 – Ein Jahr 34 Positionen Räume 2006–2007, Museum Modern Art, Hünfeld; 2006 – Ausstellung Motiva, International, Konstruktiv, Konkret, Intelligibel, Internationales Amtssitz und Konferenzzentrum, Wiedeń

Prace w zbiorach: Muzeum Narodowe, Gdańsk; Muzeum Narodowe, Wrocław; Muzeum Sztuki, Łódź; muzea okręgowe – Bydgoszcz, Koszalin, Słupsk, Chełm, Legnica, Bytom; Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko; ponadto w galeriach i muzeach za granicą m.in. Kunsthalle, Brema; Forum Konkrete Kunst, Erfurt; Museum Modern Art, Hünfeld; Foundation for Constructive Art, Calgary; Mondriaanhuis Reference Collection, Amersfoort; Kreishaus Gütersloh i in.